Sz. P. Marta Cienkowska

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Szanowna Pani Minister,

jako obywatele Rzeczypospolitej Polskiej, a także jako środowiska dbające o polską pamięć historyczną, tożsamość i dziedzictwo narodowe, wyrażamy głębokie zaniepokojenie działalnością prof. Krzysztofa Ruchniewicza, obecnego Dyrektora Instytutu Pileckiego.

Instytut Pileckiego został powołany, aby badać i upamiętniać polską historię, a także bronić dobrego imienia Polski w kraju i za granicą. Tymczasem pod kierownictwem obecnego dyrektora Instytut znalazł się w centrum skandalu, który podważa zaufanie do tej instytucji. Zwracamy się do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które jest odpowiedzialne za powoływanie i odwoływanie dyrektora Instytutu, o niezwłoczne podjęcie działań w celu przywrócenia powagi tej instytucji.

Dlaczego domagamy się odwołania prof. Ruchniewicza?

1.  Podważanie polskiego interesu narodowego
Media ujawniły plany organizacji seminariów dotyczących rzekomych „zwrotów dóbr kultury z Polski” do innych państw, m.in. do Niemiec czy Ukrainy.  Propozycja dyrektora Ruchniewicza, będącego jednocześnie pełnomocnikiem do spraw relacji polsko-niemieckich, jest sprzeczna z polityką państwa polskiego i budzi poważne obawy co do negatywnych konsekwencji zarówno dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, jak i samego Instytutu Pileckiego. Choć próbuje się tłumaczyć to jako działania „badawcze”, sam fakt organizowania tego typu debat w momencie, gdy Polska prowadzi aktywną politykę restytucyjną, może być instrumentalnie wykorzystane przez naszych partnerów do podważenia Polskich roszczeń.

2.  Brak odpowiedzialności i chaos w Instytucie
Zamiast wyjaśnić sprawę, dyrektor Ruchniewicz odwołał kierowniczkę oddziału berlińskiego Hannę Radziejowską, która zasygnalizowała sprawę, wysyłając pismo do Pani Minister oraz do wiadomości chargé d’affaires ambasady w Berlinie Jana Tombińskiego. W przesłanym dokumencie wskazała, że dyrektor Instytutu Pileckiego Krzysztof Ruchniewicz oczekiwał przygotowania wspomnianego cyklu seminariów. Taki stan rzeczy tylko pogłębił kryzys, ośmieszając przy tym Instytut na arenie publicznej. Zamiast stabilności i zaufania mamy konflikty i atmosferę skandalu. Ponadto w miejsce zwolnionej z funkcji szefowej oddziału Instytutu Pileckiego w Berlinie Hanny Radziejowskiej prof. Krzysztof Ruchniewicz powołał dr Joannę Kiliszek - radną podberlińskiej gminy wybraną z ramienia niemieckiej partii Zielonych. W świetle tych kontrowersyjnych decyzji istnieje ryzyko, że Instytut Pileckiego, zamiast realizować ustawową misję ochrony polskich interesów, będzie postrzegany jako sprzyjający interesom Republiki Federalnej Niemiec w Polsce.

3.  Wątpliwości natury finansowej i etycznej
Ponadto, w tle całej sprawy pojawiają się informacje o toczących się postępowaniach prokuratorskich dotyczących wcześniejszej działalności prof. Ruchniewicza w Centrum im. Willy’ego Brandta. Nawet jeśli nie zostały one sfinalizowane, sam ich fakt w połączeniu z obecnymi kontrowersjami poważnie nadwyręża zaufanie i wiarygodność osoby kierującej tak strategiczną instytucją.

4.  Utrata zaufania społecznego
W ostatnich miesiącach zaufanie do Instytutu Pileckiego zostało istotnie podkopane jako do instytucji publicznej z mandatem do kształtowania polskiej polityki pamięci. Liczne głosy opinii publicznej, środowisk naukowych i patriotycznych wskazują, że obecny dyrektor nie zapewnia standardu przywództwa, który gwarantowałby stabilność, przejrzystość i apolityczną realizację ustawowej misji Instytutu. Zamiast budować prestiż placówki, kolejne decyzje i sposób komunikacji tworzą wrażenie niespójności celów oraz podatności na bieżące spory polityczne, co wyraźnie podkopuje fundamenty, na których Instytut został powołany.

W imieniu obywateli Rzeczypospolitej Polskiej oraz środowisk narodowych i patriotycznych domagamy się niezwłocznego odwołania prof. Krzysztofa Ruchniewicza ze stanowiska Dyrektora Instytutu Pileckiego.

Instytucja o tak fundamentalnym znaczeniu dla polskiej pamięci historycznej i polityki państwa powinna być kierowana przez osobę, której działania budują, a nie podważają, prestiż i interes Rzeczypospolitej.